Voor de Mexicaanse onafhankelijkheidsoorlog was Texas een onderdeel van Nieuw-Spanje. Na de Mexicaanse onafhankelijkheid werd het een deel van de staat Coahuila y Tejas. Een groot deel van het gebied was echter nauwelijks onder controle en werd in feite geregeerd door Indianen.
Mexico gaf de kolonistenleider Stephen F. Austin toestemming zich samen met 200 Amerikaanse families te vestigen in Texas. In 1825 stelt Mexico het gebied geheel open voor kolonisatie; de immigranten stromen binnen en hun aantal groeit uit tot zo’n 30.000. Als president Vicente Guerrero in 1829 de slavernij in Mexico afschaft nemen de spanningen toe, waarna de Mexicaanse overheid – tot ongenoegen van de Texanen – haar controle over Texas opvoert. Op 20 december 1835 breekt de Texaanse Revolutie uit en verklaart Texas zich onafhankelijk.
De Mexicanen zijn echter niet van plan het erbij te laten zitten en sturen troepen om de opstandelingen tot de orde te roepen.
Leider van het leger van opstandelingen dat de tussenkomst van de Mexicaanse troepen moet opvangen, is Sam Houston – voormalig congreslid en gouverneur van Tennessee.
Eén van de bekendste veldslagen die daarop volgt, is de slag om The Alamo.
De geschiedenis
Uit de geschiedenis onthouden we vandaag vooral tweemaal drie zaken :
Drie bekende Amerikanen lieten het leven in deze – uiteindelijk – marginale missiepost in San Antonio, toen nog deel uitmakend van Mexico.
Davy Crockett was de ultieme frontierman, ex-congreslid, spreker voor het volk, legendarisch jager, dronkenman en natuurmens.
Jim Bowie dankte zijn faam aan zijn strijdlust, zijn weigering om ooit op te geven en zijn bereidheid om het door zijn broer ontwierpen gigantische mes dat naar hem is genoemd (Bowie Knife) , met dodelijke kracht te gebruiken.
William Travis was een beroepsmilitair die als leider van de verdedigers de glorie kreeg die hem bij leven waarschijnlijk nooit zou zijn toegevallen.
De slag bij de Alamo heeft ook drie beroemde uitspraken opgeleverd die in het Amerikaanse collectieve geheugen zijn gegrift.
“Victory or Death” Dit was het motto waarmee Travis een oproep aan ‘Texanen en alle Amerikanen’ ondertekende waarin hij hulp vroeg bij het verdedigen van hun hopeloze positie. Travis wist heel goed welke kant het opging.
“Remember the Alamo” : Dit was het motto waaronder een paar weken na de Alamo generaal Sam Houston dezelfde Mexicanen die in San Antonio hadden gewonnen, in de pan hakte, en waarmee hij de onafhankelijkheid van Texas bezegelde. De kreet is in de loop der jaren een soort yell geworden voor Amerikaanse soldaten die ten strijde trekken.
“Line in the Sand” : de door Travis met een stok in het zand van de missiepost getrokken streep die de bokken van de schapen scheidde. Aan de vooravond van de beslissende slag trok Travis een streep, zo wil de overlevering, en nodigde iedereen die met hem de Alamo zou verdedigen uit om erover heen te stappen. Op één man na deden ze dat allemaal.
Het Beleg
Het beleg en de slag waren op zich niet zo bijzonder. Het eigenaardige was zelfs dat de hele gebeurtenis plaatsvondt. De Alamo was dan wel de laatste verdedigingspost voor de anglo-nederzettingen, maar hij had ook gewoon genegeerd kunnen worden. Generaal Santa Anna had het fort gemakkelijk links kunnen laten liggen.
Van Texaanse kant was er eigenlijk al besloten dat deze nederzetting niet te verdedigen viel. De Texaanse aanvoerder Sam Houston had Jim Bowie erheen gestuurd met de opdracht om het fort te ontmantelen en op te blazen.
Eenmaal in de Alamo, die door Travis en de andere militairen al tot fort was omgebouwd, raakten Bowie en zijn vrijwilligers gegrepen door de plek.
Hetzelfde overkwam ook Davy Crockett toen hij er in februari 1836 met twaalf reisgenoten arriveerde, na een met drank overgoten tocht uit Tennessee. Crockett had geen leiderschapaspiraties. Bowie en Travis wel, en dat leidde in eerste instantie tot een wrijvingen tussen de vrijwilligers, een losgeslagen bende die alleen naar Bowie luisterde, en Travis, de militair, die de reguliere soldaten aanvoerde. Ze besloten de macht te delen. Bowie als aanvoerder bleek trouwens een flop. Gelukkig voor de verdedigers werd Bowie al snel ernstig ziek: toen de belegering begon lag Bowie rillend van de koorts op bed. Travis toonde zich een uitstekende leider.
De in 1718 gestichte missiepost had na 1800 lange tijd leeggestaan en was daarna gebruikt als door Spaanse militairen, waaraan het de misplaatste naam fort had overgehouden. Na de Mexicaanse Revolutie in 1821 was Alamo verlaten en hadden lokale bewoners er hun intrek genomen.
Zoals de meeste van de missieposten in die tijd ging het om een rechthoekig plein omringd door stenen muren van drie tot vier meter hoogte. An de kanten stonden een aantal gebouwen, de zgn. “long barracks”, en aan de zuidkant stond een vervallen kerk. Het dak was zestig jaar tevoren ingestort en nooit gerepareerd, wat veel zegt over de staat van de Spaanse missies. De hoofdingang was ten westen van de kerk. Tussen de kerk en de low barracks lag een gat van 45 meter breedte, versterkt met aarde en boomstammen, waarvan iedereen onmiddellijk kon vaststellen dat dit het zwakste punt was van de verdediging.
Op 21 februari arriveerde de president van Mexico, de dictator generaal Antonio Lopez de Santa Anna, binnen schootsafstand van de Alamo. Hij zou een verrassingsaanval gepleegd hebben als hij niet was opgehouden door de hoge waterstand van de rivier. Toen de eerste berichten kwamen dat hij al zo dichtbij was, gingen de Mexicaanse bewoners van San Antonio er vandoor, terwijl de verdedigers zich in hun fort terugtrokken, hopend dat er op tijd versterking zou komen.
Santa Anna sloeg zijn tenten op net buiten San Antonio en eiste onmiddellijke overgave van de rebellen. Tegelijkertijd had hij een rode vlag met een doodshoofd en beenderen aan de toren gehangen, een teken dat hij geen genade zou kennen. Het antwoord van Travis was een kanonschot, waarmee de leider van de verdedigers zijn punt duidelijk maakte.
Davy Crockett kreeg de opdracht om het zwakste punt van het fort te verdedigen, het gat naast de kerk dat gevuld was met zand, boomstammen en spiesen. De missiepost was moeilijk te verdedigen. Zo had het met zijn adobe muren wel veel massa maar geen schietgaten, zodat verdedigers steeds boven de borstwering moesten uitkomen om te schieten. Dat maakte ze een gemakkelijk doelwit. Toen op 25 februari een eerste aanval kwam, werd de Mexicanen nog gemakkelijk afgeslagen.
De belegering duurde dertien dagen en Travis voelde dat de toestand onhoudbaar was. Maar het was zijn doelstelling om Santa Anna op te houden zodat het Texaanse leger zich kon organiseren, dus hij ging door – al had hij zich ook op het laatste moment nog kunnen terugtrekken.
Volgens de overlevering nam Travis op de avond van de twaalfde dag zijn zwaard, trok met de punt een lijn in het zand en gaf zijn mannen de keus. Hij bood ze de kans om te ontsnappen uit het fort voor het te laat was – de gaten in de belegering waren zodanig dat dit geen probleem hoefde te zijn. Eén man koos daarvoor. Travis gaf hem een hand en zorgde dat hij veilig door de vijandelijke linies kwam. De rest vertelde hij: ‘Degenen van jullie die bereid zijn hun leven te geven voor de vrijheid, kom hierheen’. Allemaal stapten ze over de lijn heen, inclusief de doodzieke Bowie die er strompelend overheen werd geholpen. Het waarheidsgehalte van dit prachtige verhaal is uiterst twijfelachtig, maar het is er niet minder mooi om.
Op dat moment waren de verdedigers al erg verzwakt. De Mexicanen hadden hen afgemat met kanonschoten, martiale muziek en signalen dat de aanval op til was. De verdedigers werd geen rust gegund. Niet alleen waren de voorraden in het fort zo goed als op, het moet er ook ongelooflijk smerig geweest zijn. Bowie lag ondertussen op sterven, maar hij was niet de enige die uitgeschakeld was door koortsaanvallen: bijna een kwart van de mannen was ziek. In de tussentijd waren er weliswaar 32 extra verdedigers op komen dagen maar de hulp van het Texaanse leger was ondanks Travis’ oproep aan de natie niet in zicht.
Tegen het advies van zijn assistenten die wilden wachten tot het fort vanzelf in hun handen viel, besloot Santa Anna dat het mooi geweest was. Op zondagochtend 6 maart, één uur voor zonsopgang, vielen de Mexicanen aan. In eerste instantie keurig in het gelid, wat het voor de uitstekende schutters die de verdedigers waren, wel erg gemakkelijk maakte om de eerste golven af te slaan.
Maar dit viel niet lang vol te houden, zeker niet nadat Travis bij de eerste doorbraak over de noordelijke muur aan het hoofd werd gewond. Na een paar uur moesten de resterende verdedigers zich terugtrekken in de barakken en de kerk. Daarop gebruikten de Mexicanen een kanon van het fort zelf om de kerkdeur open te schieten, waarna in gevechten van man tegen man, alle verdoofde en verdaasde verdedigers op vijf na werden afgeslacht, inclusief Jim Bowie.
De overlevenden werd genade beloofd door de dienstdoende officier, maar Santa Anna was minder vergevingsgezind en liet hen alsnog doodschieten. De lichamen van de gevallen Amerikanen werden op een grote stapel gelegd, met hout omringd en in brand gestoken. De restanten werden later begraven maar nooit gevonden.
Davy Crockett stierf in de Alamo.Hij werd op 6 maart 1836 door Mexicaanse soldaten gedood.
Hoe dat gebeurde is niet duidelijk : de traditionele (Amerikaanse versie) zegt dat Davy Crockett een van de laatste van de 180 verdedigers was van deze versterkte missiepost, en dat hij tenslotte toen zijn kogels op waren zelf werd gedood. In de variant van de Mexicanen, was Crockett een van slechts vijf overlevenden en werd hij na de slag geëxecuteerd. De Mexicaanse versie is minder opwindend maar waarschijnlijk wel de juiste.
Een paar maanden later was Texas onafhankelijk, zoals de legende het wil, mede dankzij de herinnering aan de Alamo.
Sam Houston werd President. Een succes was de Lone Star niet, daarvoor was de regio te zeer uitgeput door de strijd en te slecht georganiseerd. Het was onvermijdelijk dat in december 1845 Texas als staat werd toegelaten tot de Verenigde Staten, hoewel een groot aantal Amerikaanse politici er weinig voor voelden om een slavenstaat erbij te krijgen.
Ik heb twee films die het verhaal van “The Alamo” vertellen :
De eerste is de klassieke film uit 1960 van John Wayne himself, met hemzelf in de rol van Davy Crockett. Dit is een patriotische film die de legende levend houdt.
De tweede is de meer recente van John Lee Hancock (2004) die nauwgezet de geschiedenis volgt. Echt een aanrader. Er werd trouwens gefilmd aan de ruine van de Alamo zelf
Tot slot hier de brief van Travis :
Berichten uit het verleden 