Een klooster biedt asiel aan een vermeende oorlogsmisdadiger. Pater Anselmus, voor zijn intreden jurist, raakt ongewild betrokken bij het onderzoek. Hij ontdekt dat de Kerk een rol heeft gespeeld bij de vlucht van de nazi naar Engeland.
Tegelijkertijd besluit Agnes, overlevende van concentratiekampen en nu stervend, haar tot nu toe verborgen leven te vertellen aan haar kleindochter Lucy. Tijdens de bezetting zat Agnes bij een verzetsgroep die joodse kinderen Parijs uit smokkelde – totdat ze werden opgepakt door Eduard Schwermann…Door verraad is de groep opgerold en zijn de leden weggevoerd naar kampen.
Terwijl Anselmus steeds achter de feiten aanloopt en door gebrek aan volledig overzicht verkeerde conclusies trekt, komt het tot een rechtszaak tegen de ex-nazi. Het feit dat hij een kind gered heeft zal uiteindelijk in zijn voordeel uitdraaien.
De afloop blijkt echter heel verrassend te zijn.
Dit opmerkelijke debuut van een ex-monnik die jurist werd, verrast de lezer steeds opnieuw.
Verkeerde interpretaties van slachtoffers hebben grote gevolgen voor henzelf en hun kinderen. Een boeiend, spannend verhaal, dat ontroert door de realistische beschrijvingen van emoties en ervaringen. Beslist een aanrader!
Het verhaal van Agnes is gebaseerd op de ervaringen van Brodricks moeder, die in de Tweede Wereldoorlog joodse kinderen Nederland uit smokkelde. Zij was de enige van haar Amsterdamse verzetgroep die de oorlog overleefde. (Zijflap)
De zesde klaagzang (de titel verwijst naar de holocaust) is het verhaal van een oude dame, Agnes, die stervende is. Ze denkt terug aan haar ervaring met de jodenvervolging tijdens de Duitse bezetting van Frankrijk. En vertelt haar kleindochter Lucy over de oorlog.
Vader Anselmus raakt betrokken bij de zaak doordat een oude man, Eduard Schwermann, naar het klooster komt om hulp en asiel. (“wat moet een mens doen als de wereld zich tegen hem heeft gekeerd?“) Zijn naam is Eduard Schwermann en hij wordt verdacht van oorlogsmisdaden.
De Kerk heeft Schwermann eerder asiel verleend en hielp hem in 1944 zelfs uit Frankrijk ontsnappen.
Anselmus probeert te achterhalen waarom, terwijl Lucy het verleden van Agnes onderzoekt.
Als hun paden elkaar kruisen, reconstrueren zij samen een opmerkelijk verhaal.
De kracht van het boek ligt in de manier waarop de auteur heeft gebruik gemaakt van zijn eigen ervaringen : het leven als een monnik, het reilen en zijlen van het leven in de rechtbank, en zelfs de dood zijn eigen moeder.
De monniken ook worden opgevoerd als gewone down-to-earth mensen. Zoals de Prior het uitdrukt wanneer hij het heeft over wat te doen met de vluchtende Schwermann, “Als hij gaat, zal er internationale belangstelling volgen voor de oude man en protest tegen zijn onschuld. Als hij blijft zullen we veroordeeld worden voor de ondersteuning van een nazi. Hoe dan ook, om het in de volkstaal te zeggen, we zijn belazerd “.
Het Vaticaan zelf is zich zeer bewust van de modder waarin wordt geroerd. De kardinaal waarschuwt vader Anselmus : “U moet begrijpen dat met een instelling als de kerk men niet altijd kan toestaan dat de volledige waarheid wordt achterhaald …. Wij vinden dat een ‘hanteerbare’ vorm van de waarheid volstaat. Het is een meestal een delicate oefening, want ik wil de toekomst beschermen tegen het verleden “.
Of, zoals Lucy (Agnes’ kleindochter) het uitdrukt later : ‘Niets is wat het lijkt, weet je …. Niemand van ons is wie we denken te zijn.”
Pater Anselmus zegt nog : “Miljoenen stierven uit haat, onder een blauwe hemel zoals vandaag ….. Ik kan het gewoon niet zinvol maken, anders dan door te huilen.”
Al met al, een aangrijpend en diepgaand boek over individuele moraliteit en verantwoordelijkheid.
Het boek stelt de juiste vragen. Waar ligt de schuld ? Wat moet je doen met een misdadiger die nu in de tachtig jaar oud is ? Kan er vergiffenis bestaan ?
Prachtig en warm aanbevolen..
Berichten uit het verleden 